Bugün PLC için olmazsa olmaz olan Zamanlayıcılara değineceğiz. Öncelikle şunu bilmemiz lazım Zamanlayıcılar konusu basit bir konu olmasına rağmen üzerinde konuşulacak çok fazla şey olan bir PLC aracıdır. Olabildiğince fazla karıştırmadan yalın bir anlatım olucak.
PLC zamanlayıcıları Komut ağacında Timer Operations Bölümünde yer alır.
TP ZAMANLAYICI
TP zamanlayıcı bir Pulse Zamanlayıcı tipidir. Yani enerjilendiği andan itibaren üzerine tanınan PT süresi kadar kontaklarını konum değiştirir. Süre bittikten sonra ise eski haline geri döner. Detaylarına zaman grafiğinde değineceğiz.
ilk olarak TP zamanlayıcıyı ele alalım hemen programımıza eklerken bizlere isim verip vermeyeceğimizi soruyor otomatik diyip bu komutu projemize ekliyoruz
TP zamanlayıcıyı görüyorsunuz
IN : Giriş ucu
PT :Değeri bizim vereceğimiz değer,
ET :İçine yüklenen değeri temsil eder, buraya bir yazmaç da atayabiliriz.
Bu tür komutların nasıl çalıştığına bakmak için zaman diyagramlarına bakmamız gerekiyor. Zaman diyagramlarına ise komutun üstüne bir kez tıkladıktan sonra F1 tuşuna basarak ulaşabiliyoruz
Bu grafik çok şey anlatıyor.
Peki TP zamanlayıcı nasıl çalışır ?
Diyagram incelendiğinde, Giriş bir olduğu anda PT değeri saymaya başlıyor.
Çıkışları incelediğimizde ise girişlerden bağımsız olarak hep aynı kare dalgada aktif durumda olduğunu görüyoruz. Girişten bir sinyal alması yeterli oluyor.
Kısacası: Enerjilendiği andan itibaren 4(PT) saniye boyunca kontaklarını konum değiştiren zamanlayıcı türüdür TP zamanlayıcı
Uygulama yapalım.
PT değeri girerken : sadece bir sayı yazarsam bunu milisaniye olarak değerlendiririr.
5S yazarsam 5 saniye
5m yazarsam 5 minüte dakika
5h ise 5 saat olarak değerlendirir
4 saniye olarak yazmak istedik o yüzden 4s yazıyoruz.
Programı gönderdik. Devrenin çalışmasını inceleyelim .
Enerjilendiği andan itibaren 4 saniye boyunca çıkışını 1 yaptı
Çok kısa bir süre I0.0 girişini 1 yaparsak ?
Ne yaparsak yapalım 4 saniye mutlaka yanıyor. Zaten bunu zaman diyagramında da görmüştük.
Çok uzun süre IN çıkışını 1 yaparsak da yine 4 saniye boyunca yanıp sönüyor. Tekrardan 1 olması için, Once In girişine 1 değerinin kesilmesi gerekiyor.
TON ZAMANLAYICI (Çekmede gecikmeli)
TON : Enerjilendiği andan itibaren PT süresi kadar çıkış vermeyen, süre tamamlandıktan sonra ise çıkışını aktifleştiren zamanlayıcı türüdür
Ton zamanlayıcı bir önceki zamanlayıcının aksine, girişine enerji kesildiği anda kontaklarını eski konumuna alır ve yeni bir giriş olmadığı sürece bekler.
Yani bastığımız süre boyunca çalışır. Girişi 0 olduğu an hayat durur onun için.
IN: Süreyi başlatma girişi
PT: Hedef zaman
ET: Hafıza içindeki zaman
Detaylı bilgi öğrenmek için üzerine basıp F1 e basıyoruz
Grafiği öncelikle inceleyelim ve yorumlayalım
Farkı gör: Ne zamanki girişimiz 0 a düşerse orada zamanlayıcı da kontaklarını kapatmakta
Farkı gör: Kısa zaman için 1 0 yaptıgımızda PT deperine ulaşamadan kapandıgında çıkışlarda değişiklik olmuyor
Şimdi bizler uygulama yapalım. 7 saniye değeri olarak giriyoruz.
Programı yükledik.
Şuan bir olmasına ragmen PT değerine ulaşana kadar bekliyor. Ne zaman PT değerine ulaşırsa çıkışları aktifleştiriyor.
TONR ZAMANLAYICI (Çekmede Gecikmeli Kalıcı tip)
TON’ dan farklı olarak sonuna bir R eklenmiş Bu “retentive” demek, yani kalıcı, unutmayan…
TONR zamanlayıcımız şekilde görüldüğü üzere diğer zamanlayıcılardan farklı olarak bir R girişi var. Bu içindeki hafızanın sıfırlanması için oluşturulmuş. Ayrıntılı bilgi almak için üzerine tıklayıp F1 e basıyoruz.
IN girişini 1 yaptığımız anda içindeki değer saymaya başlıyor. 0’a çektiğimizde ise, timer son değerini koruyor. Tekrardan 1 olduğunda ise kaldığı yerden saymaya devam ediyor. İçindeki zaman değeri ne zaman PT ye eşit olursa o zaman çıkış veriyor ve resetlenene kadar kapanmıyor.
Programı kurup deniyıryz.
Tekrardan girşi aktif ettiğimizde 12. saniyeye ulaştığı anda çıkışı aktifleştirdi ve içindeki değer resetlenene kadar sıfırlanmadı.
TOF Zamanlayıcılar (Bırakmada gecikmeli)
Son zamanlayıcı türümüz ise TOF zamanlayıcı kısaca şöyle tanımlayalım
TOF: Girişine 1 verisi geldiği anda enerjilenen ve çıkış veren, girişine gelen veri sıfırlandığı andan itibaren içindeki PT süresi kadar çıkışlarının son konumunu koruyan bir zamanlayıcı türüdür.
Ayrıntılı olarak şu grafikte bakabiliriz.
Grafikte gördüğünüz üzere, IN girişinin düşen kenarından itibaren saymaya başlıyor. Burası çok önemli.
Ve o süre boyunca Q çıkışı son konumunu koruyor yani adı gibi, bırakmada gecikmeli bir zaman rolesi. Butonu bıraktıktan sonra kontakları konumunu kapatmada gecikiyor…
Örnek olarak: Butona basıyoruz lamba yanıyor butondan elimizi çektigimiz andan itibaren bir süre başlıyor ve o süre sonunda lamba sönüyor.
Program yapalım daha iyi anlaşılacaktır.
Programı çalıştıralım
Sayma işlemi ise düşen kenardan sonra başlıyor aşağıda görüyorsunuz. DB1 üstündeki değer saydığı süre
9 saniye doldugunda ise sıfırlanıyor.
Örnek için bir sonraki konumuza bakınız.
